Hz. Peygamber'in Kulluğu

İhsan Ali Karamanlı

Hz. Peygamber, ibadetlerini mükemmel bir şekilde yerine getirmiş ve inananlara göstermiştir. Kur'ân-ı Kerim'de Hz. Peygamber'in kulluğu ve ibadetlerine bakıldığında ana hatlarıyla şu hususlar görülebilir:

1. Hz. Peygamber'in ibadetleri hakkında Kur'ân-ı Kerim'in üzerinde durduğu en önemli özellik O'nun ihlasla ibadet etmesidir:
   "De ki: din ve ibadetimi yalnızca Allah'a has kılarak, ihlasla-gönülden O'na kulluk etmem emredildi." ¹ ''Hayır, Sen yalnız Allah'a kulluk et ve O'na şükredenlerden ol." ² âyetlerinde üzerinde durulan kulluktaki ihlas, kalbin her türlü şirk ve riyadan arındırılması, gönlün Allah'ın dışındaki bütün her şeyden temizlenerek O'na ibadet edilmesidir.
   Allah'ın bir olması ve dinin sadece O'na has kılınarak ihlasla ibadet edilmesi sadece dille söylenen bir söz değildir. İnsanın kalbinde tasavvur ve inanç olarak başlayıp, hem fert hem de toplum hayatını içine alan mükemmel bir hayat tarzıdır.
2. Hz. Peygamber'in ibadetlerinde hiç kesilmeyen bir istikrar ve devam söz konusudur:
   "Sana yakîn (kesin bilgi veya ölüm) gelinceye kadar Rabbine kullukta bulun." ³ âyetinde yakın ifadesi ölüm vakti şeklinde tefsir edilir. Kulluk, insanın bütün ömrü boyunca devam eden, gelişen ve muvaffakiyetle bitirilmesi gereken hayati derecede önemli bir sorumluluktur. "İbadetlerin Allah'a en sevimli ve güzel geleni az da olsa devamlı olanıdır." ⁴ hadisi ibadetlerde esas noktanın devamlılık ve istikrar olduğunu ifade eder.
3. Hz. Peygamber kulluğunu en yüksek seviyede ifa edebilme gayreti içindeydi:
   Vefatına yaklaştığı anda bile namazı düşünmesi ve namaza gelmesi onun kulluğunu mükemmel bir şekilde yapmadaki titizliğini ve gayretini, namaz ve cemaatle ne derece bütünleşmiş olduğunu gösterir.⁵
   
4. Hadiselerin büyüklüğü ve korkutuculuğu; inkar edenlerin verdikleri veya verebilecekleri eziyet ve sıkıntılara karşı dayanak noktası olarak ibadet etmesi emredilmiştir:
   "Rabb'inin hükmüne (gönül hoşluğuyla) sabret, onlardan hiçbir günahkâr veya inkarcıya sakın itaat etme! Sabah ve akşam Rabbinin ismini zikreyle, gecenin bir kısmına O'na secde eyle, gecenin uzun bir kısmında da O'nu tesbih eyle." ⁶
   Bu âyetlerde Allah Teâlâ, inkarcıların verdikleri eziyetlere dayanmasını ve asla onlara boyun eğmemesini emretmesinin hemen ardından, ona sabah ve akşam Rabbine ibadet etmesini emretmiş, onların verecekleri eziyetlere dayanmanın ancak ibadetlerle mümkün olacağına işaret buyurmuştur.
5. Hz. Peygamber ibadetlerin cemaat halinde yapılmasına büyük önem vermiştir:
   Kur'ân-ı Kerim'de ibadetlerin emredildiği âyetlerde onların cemaat halinde ifa edilmesi gerektiği üzerinde durulur: "Secde edenlerden ol." ⁷, "Rükû edenlerle beraber rükû ediniz." ⁸ âyetlerinde secde ve rükün, topluluk halinde yapılması emredilmektedir.
   Namazların cemaatle kılınması insana çok büyük şeyler kazandırır. Bir hadiste Efendimiz, "Yatsı namazını cemaatle kılan, gecenin yarısını ibadetle geçirmiş gibidir; sabah namazını cemaatle kılan ise gecenin tamamını ibadetle geçirmiş gibi olur."⁹ buyurur.
6. Beş vakit namaz ve teheccüd namazları O'nun kulluğunda çok önemli bir yer işgal etmiştir:
   Namaz fiillerinde, Allah Rasûlü'nün, örnek alınması farzdır, şöyle ki: Kur'ân-ı Kerim'de namaz kılmak emredilir, fakat onun nasıl mükemmel bir şekilde ikame edileceği, rekat sayıları, içlerinde okunan dualar, namazın vakitleri gibi ayrıntılar yalnızca Peygamberimiz'in büyük bir sahabe ve tabiûn topluluğu tarafından (yani tevatüren) nakledilen fiilleri ve sözleriyle öğrenilmiştir. Hz. Peygamber de "Ben nasıl namaz kılıyorsam siz de o şekilde kılınız." buyurmuştur. İşte bu noktada Hz. Peygamber'in örnek alınması bütün Müslümanlar için kesin bir farzı ifade etmektedir.
7. Hz. Peygamber farzların yanında nafile ibadetlere de çok önem vermiştir:
   Peygamberimiz'in ibadet hayatında en önemli örnek özelliklerinden birisi de farzları yerine getirmenin yanında farz olmayan 'nafile' ibadetlere de çok önem vermesidir.
   Mesela beş vakit farz namazın yanında sabah ile öğle arasında duhâ namazı; akşam ile yatsı namazı arasında evvâbîn namazı; yatsı ile sabah arasında kılınan teheccüd namazı kılıyordu. Ramazan orucunun yanında pazartesi ve perşembe oruçları gibi ibadetleri eda ediyordu.